ئاژانسی هەواڵی مێهر، بەشی نێودەوڵەتی:
حەفتاوشەش ڕۆژ بەسەر دەستپێکردنی ئۆپرڵسیۆنی گەردەلوولی ئەقسا تێدەپەڕێت و ڕۆژ لە دوای دوای ڕۆژ ڕژێمی منداڵکوژی ئیسرائیل لە غەززە قیزەونترین تاوانە دژە مرۆڤییەکان ئەکات.
ڕێکخراوە نێودەوڵەتییەکان بە گشتی هیچ دەسەڵاتێکیان بۆ وەستاندنی جەنایەتەکانی ئیسرائیل نییە و ڕژێمی زایۆنیش وەک هەمیشە هەموو یاسا و پێودانە مرۆڤییەکان پێشێل دەکات.
سەبارەت بە دۆخی غەززە ، هەواڵنێری مێهر لە گەڵ دوکتۆر موئمین زەڵمی ، مامۆستای زانکۆ و چاودێری پرسە کۆمەڵایەتی و سیاسییەکان قسەی کردووە کە لە خوارەوە پوختەکەی بڵاو دەبێتەوە.
بۆچی کۆمەڵگای جیهانی و بە تایبەت ڕێکخراوە نێودەوڵەتییەکان ناتوانن بەر بە جەنایەتەکانی ئیسرائیل لە غەززە بگرن ؟ چونە هەموو جیهان ناتوانێ ژینۆسایدی فەلەستینیەکان بە دەستی ڕژێمی ئاپارتایدی ئیسڕائیل بوەستێنێت ؟
چارەسەرکردنی ململانێکانی وەک ئەوەی لە غەززەدا هەیە، هۆکاری جیۆپۆلەتیکی ئاڵۆز و دیدگای جیاواز و ئالەنگاری گەیشتن بە کۆدەنگی لە نێوان گەلان لەخۆدەگرێت. زۆرجار هەوڵە نێودەوڵەتییەکان بەهۆی ڕەچاوکردنی سیاسی و زەمینە مێژووییەکان و نەبوونی ڕێبازێکی گشتگیرو هاوبەشی نێودەوڵەتی، ڕووبەڕووی ئاستەنگ دەبنەوە. چارەسەرکردنی ئەم جۆرە ململانێیانە پێویستی بە هەوڵی دیپلۆماسی بەردەوام و هاوکاری نێوان گەلان هەیە، کە بە ڕاستی بەدیهێنانی قورسە.
بەڵام ئەوەی لەم گەڵ ئەم راستییانە یەک ناگرێتەوە، ئەو دۆخە نالەبار و تاوانکارانەیە کە ئیسرائیل بە بەردەوامی لەسەر فەلەستینییەکانی تاقی دەکاتەوە و هەر ماوەی جارێک هەموو هێز و تەکنیک و چەک و گەشەپێدانە سەربازییەکانی تاقیدەکاتەوە، ئیسرائیل لە شەڕی دژی غەززەدا هەموو سنوورە مرۆڤایەتییەکانی تێپەڕاندووە و ئێستا ئەوەی ئیسرائیل لە غەزە دەیکات، نەک هەر دژی هەموو بنەمایەکی مافی مرۆڤە، بەڵکو ناتەبایە لەگەڵ هەموو ئاراستەیەکی دروست و مرۆڤانە کە هەموو تاکێکی سەرزەوی دەبێ هەیبێ، ئەوەی لە غەزە ئیسرائیل دەکات نەک تەنها تاوانە، بەڵکو قێزەونکردنی خودی تاوانە.
حاکمانی وڵاتانی ئیسلامی زۆربەیان پەیوەندی باشیان لەگەڵ ئیسرائیل هەیە، بە پێش چاویانەوە ڕۆژانە ئەم هەموو منداڵە بێ تاوانە خەڵتانی خوێن دەبن بەڵام هیچ گوشارێک ناخەنە سەر ئیسڕائیل، ئەم خەمساردییەی جیهانی عەرەبی و ئیسلامی چۆن هەڵدەسنگێنن؟
پەیوەندییە نێودەوڵەتییەکان کۆمەڵێک هۆکار لەخۆدەگرن، لەوانە ڕەچاوکردنی دیپلۆماسی، ئابووری و ستراتیژی. لە کاتێکدا ڕەنگە هەندێک لە سەرکردەکانی وڵاتانی ئیسلامی پەیوەندی دیپلۆماسییان لەگەڵ ئیسرائیل هەبێت، بەڵام دیمەنی جیۆپۆلەتیکی ناوچەکە ئاڵۆزە. بەرژەوەندییە نیشتمانییەکان، هاوپەیمانییەکان و زەمینە مێژووییەکان ڕۆڵێکی بەرچاو دەگێڕن لە داڕشتنی سیاسەتەکانی دەرەوە. داینامێکی ململانێی ئیسرائیل و فەلەستین چەندین دیدگای لەخۆگرتووە، بۆیەش ڕەنگە وڵاتان ئەو بژاردەیە تۆخ بکەنەوە کە بەشداری دیپلۆماسی بکەن نەک ڕێبازی ڕووبەڕووبوونەوەی ئاشکرا. دۆخەکە لە ژێر کاریگەری هۆکاری جۆراوجۆردایە، ئەمەش وایکردووە بەدەستهێنانی وەڵامێکی یەکگرتوو لە سەرانسەری هەموو گەلانی ئیسلامیدا مەحاڵ بێت.
جیهانی عەرەبی دەبێ پۆلێن بکرێت بۆ ئەمیر و دەسەڵاتدار و حاکمەکان، هەروەک خەڵک و رێکخراو و میدیاکانیان، بە گشتی حاکمان خراپ مامەڵە دەکەن و هەڵوێست و قسە و لێدوان و سیاسەتەکانیان ئەوەندەی بەرژەوەندیخوازانەیە، ئەوەندە مرۆڤانە نیە، بەڵام میدیا و خەڵک و رێکخراوە خێرخوازییەکانی جیهانی عەرەبی تا ڕادەیەک هاوسۆز و خاوەن هەڵوێست بوون.
بۆچی حاکمان و پارتە سیاسییەکانی هەرێمی کوردستان جگە لە دوو پارتی ئیسلامی، تەنانەت ناوێرن ستەمی ئیسڕائیل و ئەمریکا ئیدانە بکەن؟ کورد کە خۆی ژینۆسایدی بینیوە باشتر لە مانای ستەم تێدەگات.
وەک ئاماژەم پێکرد، بڕیار و هەڵوێستە سیاسییەکان لە ژێر کاریگەری چەندین هۆکاری جۆراوجۆردان، لەوانە ڕەچاوکردنی دیپلۆماسی، سەقامگیری ناوچەیی و پەیوەندییە ئابوورییەکان. بۆیەش وەک زۆربەی ناوچەکانی جیهان، سەرکردە سیاسییەکانی هەرێمی کوردستانیش نزیکترن لەم بژرادانەوە، کەم ئەم بژاردانەش ئاڵۆزن و زۆرجار گوزارشت لە هاوسەنگی نێوان فرە بەرژەوەندییەکان دەکەن. گرنگە ئاماژە بەوە بکەین کە ڕەنگە پارتە سیاسییەکان و سەرکردەکان لەناو کۆمەڵگەی کوردیدا تێڕوانینی هەمەچەشنیان هەبێت، ڕای گشتیش دەتوانێت هەڵوێستەکانیان لە قاڵب بدات. لە کاتێکدا ڕەنگە هەندێک وریا بن لە ئیدانەکردنی ئاشکرای هەندێک کردەوە، هەندێکی تر ڕەنگە کەناڵی دیپلۆماسی هەڵبژێرن بۆ چارەسەرکردنی نیگەرانییەکان. تێگەیشتن لە هۆکارە نوانسییەکانی پشت بڕیارە سیاسییەکان پێویستی بە شیکارییەکی گشتگیر هەیە بۆ چوارچێوەی ناوچەیی و داینامیکی جیۆپۆلەتیکی.
بە گشتی کورد هەمیشە هاوسۆز و پشتیوان و پاڵپشتی پرسی فەلەستین بووە و هەڵوێستەکانی کورد لە مێژوودا پرشنگدارن، بەڵام حوکمڕانانی ئێستای کوردستان، چاوەڕێی هەڵوێستی پێویستیان لێ ناکرێت، چونکە ئەمان لەگەڵ مێژوو، ئێستا و داهاتووی دۆخی میللەتی خۆشیان تەبا نین، کەواتە حوکمڕانێک لە خەمی میللەتی خۆیدا نەبێت چاوەڕێی هاوسۆزی میللەتانیتری لێ ناکرێت.
Your Comment