ئاژانسی هەواڵی مێهر، گرووپی نێودەوڵەتی: ئاگربڕ لە غەززە بووەتە هۆی ئەوەی کە گومانەکان لەسەر داهاتووی ئیدارەی غەززە بەرز ببێتەوە. پێشتر سێ ڕوانگە لە ئەو بارەوە هەبوو. ڕوانینی یەکەم هی ئیسرائیلییەکان بوو کە ستراتیژی نە فەتح و نە حەماسیان دەوتەوە و بەدوای تەڤل بوونی تەواو یان دابەش کردنی غەززە لە ڕێگای جێبەجێ کردنی گەڵاڵەی ژێنراڵەکانەوە بوون. لە ئەو گەڵاڵەیە ئەمریکییەکان بەدوای لەناوبردنی بەرخۆدان لە غەززە و گۆڕینی ئەو ناوچە بۆ ناوچەیەکی ئابووری بە پێی گەڵاڵەی مامەڵەی سەدەوە بوون.
گەڵاڵەی دووهەم هی یەکێتی ئەورووپا بوو و تێیدا وێڕای پاراستنی سنوورە نێودەوڵەتییەکان، لە جێگیر کردنی پێکهاتەی خۆبەڕێوەبەر لە جیاتی حەماس پاڵپشتی دەکرا. ئەو گەڵاڵە لەلایەن پاریس و ڕیازەوە پاڵپشتی دەکرا. لە کۆتاییدا گەڵاڵەی ئەمریکییەکان دەبینرێت کە بە پێی ئەوە بڕیار بوو پێکهاتەی خۆبەڕێوەبەر ببێتە جێگرەوەی حەماس و و لەگەڵ بەشێک لە هێزە مەدەنییەکانی غەززە کۆنترۆڵی کاروباری ئیداری، ئەمنیەتی بە هاوکاری هێزە نێودەوڵەتیەکان بگرێتە ئەستۆ. سەرەڕای گومانەکان لەسەر داهاتووی غەززە، بەڵام تا ئێستا سەرچاوە ئەمریکییەکان پاگەندە دەکەن کە گەڵاڵەی دەوڵەتی بایدن لە ئیستادا ئەگەری زیاتری هەیە بۆ جێبەجێ کردن لە غەززە.
ڕوونوێنی بلینکێن لە گەڵاڵەی ئەمریکا
چواردەی جوونی 2025 ئانتۆنی بلینکێن لەسەر گۆڕانکارییەکانی غەززە پاگەندەی کرد کە بڕیارە پێکهاتەی خۆبەڕێوەبەری چاکسازی کراو لەگەڵ کەسە هەڵبژێردراوەکان لە غەززە بە هاوکاری هێزە نێودەوڵەتیەکان کاروباری ئیداری وەکوو دابینی پێداویستی گشتی، بووژانەوەی کەرتی تەندروستی، پەروەردە، ئاو و هتد لە ئەستۆ بگرێت و هەر ئەو هێزانە بە هاوکاری ئیسرائیل و هێزە نێودەوڵەتیەکان کاروباری ئەمنیەتی لە ئەستۆ بگرن. ناوبراو پاگەندەشی کرد کە ئیسرائیل و ئەمریکا چی دیکە ئیزن نادەن دوای زریانی ئەقسا حەماس بگاتەوە دەسەلات لە ئەو باوچە.
محەمەد دحلان و خەونی نە فەتح نە حەماس
محەمەد دحلان کەسێکی نزیک لە پێکهاتەی خۆبەڕێوەبەر، ئیمارات و میسرە و دەنگۆ هەیە کە لەوانەیە واشنتۆن-لەندەن لە گەلاڵەیەکی هاوبەشدا بە پێدانی ئیدارەی غەززە بە ئەو کەسایەتییە ئەمنیەتیە ڕێکبکەون. هەرچەندە دحلان ئەو پێشنیارەی ڕەت کردووەتەوە.
سەلام فەیاز خوێنکاری بواری ئابووری زانکۆی تێگزاس یەکێکی دیکە لە بژاردەکان بۆ ئیدارەی غەززەیە کە لەلایەن پاریس، واشنتۆن و تێلاڤیڤەوە پاڵپشتی دەکرێت. کەسێک کە هەوڵی حەماس بۆ زریانی ئەقسای ئیدانە کرد.
بژاردەی دیکە ، حسێن ئەلشێخ بوو کە ئێستا ئەمینداری گشتی کومیتەی جێبەجێ کاری سافە. ئەویش وەکوو دیکە کەسەکانی پێکهاتەی خۆبەڕێوەبەری فەلەستین ڕەخنەی توندی لە زریانی ئەقسا گرتووە و لەسەر هاوکاری لەگەڵ ئیسرائیلە بۆ کەم کردنەوەی ئازارەکانی گەلی فەلەستین.
نێلسۆن ماندێلای فەلەستین کێیە؟
لە نێو بەربژێرەکاندا ناوێک کە زیاتر لە بژاردەکانی دیکە دەبینرێت، مەروان بەرغوسییە کە ئێستا لە زیندانەکانی ئیسرائیلە. مەروان بەرغوسی یەکێک لە ڕێبەرانی بەرچاوی ئینتفازەی یەکەم و دووهەمی فەلەستین بوو کە لە ساڵی 2004 بە تۆمەتی کوشتن بە زیندانی هەتایی سزا درا.
لە ڕەوتی ڕاپرسییەکانی ناوەندی the Palestinian Center for Policy and Survey Researchلە حاڵێکدا کە 90 لەسەدی بەشداربووان داوای دەست لە کار کێسانەوەی مەحموود عەباس لە پۆستەکەی دەکەن، بەرغوسیان وەکوو خۆشەویستترین ڕێبەری فەلەستینی هەڵبژارد. لەوانەیە بە ئەو هۆکارە بێت کە نتانیاهۆ و ئەندامانی ڕاست گەرای کابینەکەی نایانەوێت ئەو ئازاد بکرێت.
پوختە باسەکە
بە بیر لە گەڕانەوەی دووبارەی پێکهاتەی خۆبەڕێوەبەر بۆ کەرتی غەززە وادیارە سیناریۆی دەرکردنی لە ئەو ناوچە دوور لە چاوەڕوانی نەبێت. ساڵی 2004 کە ئیسرائیل هەوڵی کشانەوە لە ناوچە فەلەستینییەکانی دا و کۆنترۆڵی ئیدارەی کاروبارەکانی سپاردەی دەستی پێکهاتەی خۆبەڕێوەبەر، حەماس و جەهادی ئیسلامی تەنیا 3 ساڵ کاتیان پێویست بوو تا لە ڕەوتێکی دیمۆکراتیکدا لە هەڵبژاردنەکانی سەربکەون و کۆنترۆڵی غەززە بەدەستەوە بگرن. بە پێی خۆشەویستی حەماس لای خەڵک، وادیارە ئیسرائیل لە داهاتوودا لە غەززە لەگەڵ دوو بژاردەی خراپ بەرەوڕوو ببێتەوە.
یەکەم، قبووڵ کردنی خۆشەویستی و ڕۆڵی حەماس لە داهاتووی ئیدارەی غەززە و دووهەم گەڕانەوەی دووبارە بۆ ئەو ناوچە و قبوول کردنی خەساری زۆرری مرۆیی و دارایی کە دەتونارێت ببێتە هۆی چڕ بوونەوەی درزی نێوان ئەرتەش و کابینەی ئیسرائیل.
Your Comment