بە ڕاپۆرتی ئاژانسی هەواڵی مێهر، دکتۆر ولایەتی سەبارەت بە بەکارهێنانی ئەیاسۆفیا وەکوو مزگەوت وتی: ئەیاسووفیا لە مزگەوتە گرینگەکانی تورکیا دێتە ئەژمار و مێژووەکەی دەگەڕێتەوە بۆ ٨٥٧ی کۆچی مانگی کە سوڵتان موحەمەد فاتح، کۆنتڕۆڵی کرد.
ناوبراو زیادی کرد: پاش هەوڵی ئەردۆغان هەموو جیهانی مەسێحیەت هاتنە دەنگ و کاردانەوەیان نواند بەرانبەر گۆڕینی مۆزەخانەی ئەیاسۆفیا بە مزگەوت و وتیان ئەگەر ئاوەها ببێت، ئەبێ هەموو مۆزەخانەکانی پێش ساڵی ١٩٤٢ بکرێنە مزگەوت و کڵێسە.
سکرتێری گشتی کۆمەڵی جیهانی ڕابوونی ئیسلامی وتیشی: یەکەم بەرەوڕوو بوونەوەی توندئاژۆیانەی ئەورووپییەکان لەگەڵ موسڵمانەکان کە لە شەڕەکانی خاچ پەرەستیدا ڕوویان دا و لە ئەو کاتەوە بەدوا بە فەڕەنسەوییەکان دەوترێت فەرەنگی.
دکتۆر ولایەتی لە کاردانەوە بە قسەکانی مایک پەمپێئۆ، وەزیری دەرەوەی ئەمریکا کە پاگەندەی کردبوو ئەیاسۆفیا ئەبێ جارێکی دیکە بکرێتەوە مۆزەخانە، وتی: ئایا پەمپێئۆ فەرمانێکی دیکەی نییە؟! باپیرانی ئەوان سەرجەم مۆزەخانەکانی جیهانیان کردە کڵێسە؛ ئێستا شوێنێک کە ٥٠٠ ساڵ مێژووی هەیە تا ڕۆژی قیامەت مزگەوت دەمێنێتەوە و خەڵکی تورکیا بە بۆنەی ئەو کارەی ئەردۆغانەوە قەرزداری سەرۆک کۆمارەکەیانن.
دکتۆر ولایەتی باسی کرد: سەرەڕای هەموو پڕوپاگەندەی لائیکەکان، من ماوەیەک کە لە تورکیا بووم، لە یەکێک لە مزگەوتەکانی ئەو وڵاتە نوێژم کرد و بینیم کە مزگەوتەکان لە کاتی نوێژدا پڕ دەبن و تەنانەت خەڵک لە شەقامەکان ڕیز دەوەستن. خەڵکی تورکیا پێبەندی ئیسلامی ڕاستەقینەن و ڕێز دادەنێن بۆ شیعەکان.
ناوبراو زیادی کرد: تا ساڵی ١٩١٤ تورکیا ناوەندی ئەهلی سوننە لە جیهانی ئیسلام بوو و پاش ئەوە بە پیلانی بریتانیا و فەرەنسا هەوڵیان دا ئەو وڵاتە گرینگە دابەش بکەن. سەرەڕای ئەوە، شیعەکان لە تورکیا لە ئیسلام دوور نەکەوتنەوە و پاش بە مزگەوت کردنی ئەیاسۆفیا، ناوی مزگەوتەکە و تەنانەت شەقامەکانی دەوروبەریشی پڕ دەبن.
دکتۆر وڵایەتی ڕاشیگەیاند: من ماوەیەک لەمەوپێش وەکوو سکرتێری مەکۆی جیهانی ڕابوونی ئیسلامی بەیاننامەیەکم دەرکرد و نموونەیەکی بە زمانی تورکی پێشکەشی ئەردۆغان کرا. لە ئەو بەیاننامە جەختم کرد کە هەوڵی سەرۆک کۆماری تورکیا لە گۆڕینی مۆزەخانەی ئەیاسۆفیا بە مزگەوت کارێکی زۆر گرینگ و لەسەر خواستی خەڵکی ئەو وڵاتەیە. خەڵکی ئەو وڵاتە ئەوەیان دەوێت و ئێمە ئەو دەستکەوتە گرینگە لە خەڵکی تورکیا پیرۆزبایی دەکەین.
Your Comment